Huzeyfe Bin Yeman ve Münafık Listesi
Hz. Ömer (ra)’in ilgili sözüne -uzun veya kısaca- yer veren rivayetler hadis ve tefsir kaynaklarında geçmektedir. (bk. İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, 8/637; Taberî, Tevbe,9/101. ayetin tefsiri; İbn Hazm, el-Muhalla, Gazalî, İhya, 129; 11/222; İbn Hacer, Mukaddime, s.404; Kenzu’l-Ummal, 13/344)
Zeyd b. Vehb el-Cühenî anlatıyor: “Münafıklardan biri öldü, Ebu Huzeyfe cenaze namazına katılmadı. Bunun üzerine Ömer, ‘Bu da onlardan mıdır?’ diye sorunca Ebu Huzayfe “Evet” diye cevap verdi. Bu defa Ömer: ‘Allah aşkına ben de onlardan mıyım?’ diye sormaya başladı. O ‘hayır!’ dedi ve ekledi, ‘Yemin olsun senden sonra artık bunları hiç kimseye anlatmam’”( bk. İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, 8/637; Ebu Bekir el-Hallal, e’s-sünne, babu munakehati’l-Murhile; İbn Hacer a.g.y; Kenzu’l-ummal, a.g.y).
İbn Hacer, Hz. Ömer (ra)’in böyle bir söz söylemesinin muhal/imkânsız olduğunu savunan ve hadisi zayıf kabul eden Yakub b. Süfyan el-Fesevî’yi eleştirmiş, bu görüşünün yanlış olduğunu, ilmî dayanağı olmayan böyle indî görüşlerle sahih hadis rivayetlerinin reddedilemeyeceğini vurgulamıştır. Daha sonra “ Hz. Ömer bu sözü -Allah’ın mekrinden emin olmadığı, şiddetli korkunun kendisine hâkim olduğu bir anda söylemiştir, dolayısıyla bozuk vesveseler yüzünden güvenilir ravileri zayıf kabul etmenin doğru olmadığını” belirtmiştir.(bk. Mukaddime(Hedyu’s-Sârî) s.404).
İbn Hacer gibi bir otoritenin kabul ettiği bir hadisi kabul etmek ve onun yaptığı gibi, konuyu Hz. Ömer (ra)’e yakışır bir şekilde yorumlayıp algılamak en isabetli yol olduğunu düşünüyoruz.
Huzeyfe Bin Yeman (r.a.) Kimdir
Huzeyfe(ra), gerek savaşlarda gösterdiği kahramanlık ve gerekse sair zamanlardaki örnek davranışlarıyla gönüllerde taht kurdu. Hz. Ömer(ra)’in “Ben, Allah’tan Ebu Ubeyde, Muaz bin Cebel ve Huzeyfe bin Yeman gibi mücahitler isterim” buyurmuştur.
Huzeyfe(ra), Peygamber Efendimizin (sav) kâtipliğini de yaptı. Üstün meziyetleriyle her zaman güven verdi. Peygamber Efendimiz, bir defasında, “Benden sonra size bir şahsı halife tayin edebilirim, fakat siz ona itaat etmezseniz azaba çarpılırsınız. Ancak, Huzeyfe ne söylerse onu tasdik edin, söylediklerini kabul edin“buyurdu.
Resulullah (sav)’ efendimizin sır arkadaşıydı .“Kıyamet gününe kadar olmuş olacak şeyleri Resulullah(sav) bana haber verdi.” diyordu Hz. Ömer, işte bu özelliklerinden dolayı Huzeyfe(ra)’yi yakından takip etti. Fitneler ve münafıklar konusunda sürekli düşüncelerine başvurdu. Özellikle cenaze namazlarında onun olup olmadığına dikkat etti. Gittiği cenaze namazında eğer Huzeyfe(ra) yoksa o da namaza katılmadı
Risale-i Nur’da kendisinden “mühim zat ve sahabenin büyüklerinden” şeklinde söz edilmektedir.
Huzeyfe, Şakk-ı Kamer mucizesine şahit olan ve bu mucizeyi nakleden sahabelerden biriydi.
Hz. Ömer halife seçildikten sonra, Huzeyfe’yi Selmân-ı Fârisî’den boşalan Medayin valiliğine tayin etti. Huzeyfe de tayin edildikten sonra, Medain şehrine merkebinin sırtında girdi maaş olarakta sadece kendisi için doyacak kadar yiyecek ve merkebi için de yem istedi.
Şehrin imarına çalıştı, Nihavend Savaşına katıldı, Hemedan, Rey ve Dinever şehirlerini fethetti. Huzeyfe(ra) İrminiye seferi sırasında Iraklı ve Suriyeli askerlerin Kur’an-ı Kerim’i farklı kıraatlerde okuduklarını gördü.(haşiye). Bu durumun ileride karışıklığa sebebiyet vereceğini düşünerek, Hz. Ebubekir (ra) zamanında toplatılan nüshaların çoğaltılmasını ve İslam beldelerine gönderilmesini istedi.
Fitnenin evvela hak kisvesine büründüğünü, cahil kimselerin bunu hak zannettikleri ve akabinde insanları önüne katıp götürdüğünü belirtti.
Kendisine fitnenin çok olduğu yerlerin nereler olduğu sorulduğunda “İdarecilerin kapılarıdır.”buyurdu.
Huzeyfe(ra), çevresinde bulunan birine, insanların en kötüsünü öldürmesi halinde, bu duruma sevinip sevinmeyeceğini sordu. “Sevinirim,” karşılığını aldıktan sonra ona, “o zaman öldürdüğün kişiden daha kötü olmuş olursun,” şeklinde ikazda bulundu.
Allah korkusu ve Resulullah(sav)’a olan hasreti Hz. Huzeyfe’ye o kadar tesir ediyordu ki, bilhassa son zamanlarında, yani ahiret yurduna yaklaştığını anladığı sırada bu durumu iyice hissediyordu. Zaman zaman da ağlıyordu. Sordular: “Ey Peygamber dostu, neden ağlıyorsun?” Cevap verdi: “Ben dünyadan ayrı kalacağıma üzülmüyorum, aksine ölüm benim için daha sevimlidir! Lakin Rabbimin rızasına uygun olarak yaşayıp yaşamadığımı kesin olarak bilmiş değilim…”
Fâni âlemden ayrılacağı sırada ise şöyle dua ediyordu:
“İşte bugün dünyadaki son, ahretteki ilk günümdür. Allah’ım, Seni ne kadar çok sevdiğimi biliyorsun; Sana kavuşmayı benim için hayırlı ve mübarek kıl, benim hakkımda iyi muamele et.”
Huzeyfe(ra), Hz. Ali’nin halife seçilmesinden kısa bir süre sonra 656 yılında Medain’de Hakk’ın rahmetine kavuştu. Allah ondan razı olsun.
(haşiye):Allah Resulü (sav) Efendimiz ”Cebrail (asm) Kur’an-ı bana tek lehçede okudu. O’ndan diğer lehçelerle okunmasını istedim ısrar edince başka lehçelerle de okudu. Ben daha fazla lehçede okunmasını istedim yedi harf-lehçeye kadar okudu”
Sahabe efendilerimiz çeşitli vesilelerle Kur’an-ı birbirinden farklı okuduklarını anlayınca Allah Resulu (sav),onlara bunu açık bir şekilde izah etti. Sahabeler kuranın yedi lehçelerde okumalarını sorun etmediler.
İslam coğrafyası genişledikçe Kur’an-ın daha çabuk ve kolay ezberlenmesi ve anlaşılması için yedi lehçede indiği konusu insanlara yeterince anlatılamadı. Farklı lehçelerde kuran okuyanlar zaman zaman tartışıyorlardı. Bir süre sonra kendi okuyuşlarının doğru diğerlerinin yanlış olduğunu söylemeye başladılar. Huzeyfe (ra) Halife Hz Osman (ra) gelerek; Ey müminlerin emri bu ümmetinde Yahudiler ve Hıristiyanlar gibi kitap konusunda anlaşmazlığa düşmeden yetişip sorunu çöz” buyurdu.
Bunun üzerine Hz Osman(ra) Kur’an’ı en güzel okuyan Zeyd bin Sabit(ra) ve en güzel konuşan Said bin As(ra)’ı görevlendirdi. Daha başka sahabelerde heyete katılarak uzun bir çalışma sonunda Kureyş lehçesine göre yedi Kur’an-ı Kerim yazıldı bunlar, Basra, Küfe, Şam gibi merkezlere gönderildi.